Su Analiz Yöntemleri

Su Analizi Nedir?

Su analizi, suyun içindeki farklı bileşenleri ve özelliklerini inceleyen bir laboratuvar testidir. Su analizi, içme suyu kalitesinin belirlenmesi, endüstriyel atık suyun arıtılması ve yüzme havuzu suyunun kontrol edilmesi gibi çeşitli amaçlar için kullanılır.

Su Analiz Yöntemleri Nelerdir?

1. Fiziksel
2. Kimyasal
3. Mikrobiyolojik

1.Fiziksel Yöntem:

Fiziksel su analiz parametreleri, suyun görünümü, kokusu, tadı ve sıcaklığı gibi fiziksel özelliklerini değerlendirir. Bu parametreler, suyun estetik kalitesini ve kullanıma uygunluğunu belirlemekte önemli bir rol oynar.

Suyun Renk ve Berraklığı

Su, doğal olarak renksiz ve berrak olmalıdır. Renkli veya bulanık su, su kaynağında kirlilik veya kontaminasyon belirtisi olabilir. 

• Renk: Suyun rengi, suyun içerisindeki çözünmüş maddelerden kaynaklanabilir.
• Berraklık: Su berraklığı, suyun içerisindeki askıda katı maddelerin miktarı ile ilişkilidir. Bulanık su, sağlıksız ve güvenilmez su anlamına gelebilir. Bu nedenle, suyun berraklık seviyesi belirli standartlara uygun olmalıdır.

Suyun Kokusu ve Tadı

Suyun kokusu ve tadı, suyun kalitesini ve kabul edilebilirliğini doğrudan etkiler. İyi kaliteli su, tatsız ve kokusuz olmalıdır. Su kaynağındaki kimyasal maddeler veya biyolojik kirlilikler, suyun kokusunu ve tadını değiştirebilir.

• Koku: Suyun kokusu, suyun içerisindeki kimyasal bileşiklerden veya biyolojik aktivitelerden kaynaklanabilir.
• Tadı: Suyun tadı, suyun mineral içeriği ve kirlilik durumu ile ilişkilidir. İçilebilir su, hoş olmayan bir tat içermemelidir. Su tadı analizleri, suyun kimyasal bileşimini değerlendirmek için yapılır.

Suyun Sıcaklığı

Suyun sıcaklığı, suyun fiziksel ve kimyasal özelliklerini etkileyebilir.

Sıcaklık: Suyun sıcaklığı, su kaynağının doğal özellikleri ve çevresel koşullarına bağlı olarak değişebilir. İçme suyu ve kullanma suyu sıcaklıkları, belirli aralıklar içinde olmalıdır. Aşırı sıcak veya soğuk su, sağlık ve kullanım açısından uygun olmayabilir.

2. Kimyasal Yöntem:

pH Ölçümü

• Açıklama: Suyun asidik veya bazik olduğunu belirler. pH, suyun kimyasal dengesini ve ekosistemini etkileyen temel bir parametredir.
• Ölçüm Yöntemi: Genellikle pH metre veya pH kağıtları kullanılır.

Biyolojik Oksijen İhtiyacı (BOD)

• Açıklama: BOD, suyun içinde bulunan organik maddelerin biyolojik olarak oksitlenmesi için gereken oksijen miktarını gösterir. Yüksek BOD, suyun kirlenmiş olduğunu ve oksijenin hızla tükeneceğini gösterir.
• Ölçüm Yöntemi: BOD testi, su örneğinin belirli bir süre (genellikle 5 gün) inkübasyona bırakılması ve bu süre içinde tüketilen oksijen miktarının ölçülmesiyle yapılır.

 Kimyasal Oksijen İhtiyacı (COD)

• Açıklama: COD, su örneğindeki organik ve bazı inorganik bileşiklerin kimyasal oksitlenmesi için gereken oksijen miktarını belirler. BOD'ye benzer ancak daha geniş bir yelpazeyi kapsar.
• Ölçüm Yöntemi: Kimyasal oksitlenme reaksiyonu (genellikle potasyum dikromat kullanılır) uygulanarak oksijen tüketimi ölçülür.

 Sertlik (Hardness)

• Açıklama: Su sertliği, suyun içerdiği kalsiyum (Ca²⁺) ve magnezyum (Mg²⁺) iyonlarının toplam konsantrasyonuyla belirlenir. Yüksek sertlik, suyun kireçli olmasına ve su arıtma sistemlerinde birikintilerin oluşmasına yol açabilir.
• Ölçüm Yöntemi: EDTA titrasyonu kullanılarak kalsiyum ve magnezyum iyonlarının miktarı hesaplanır.

 Ağır Metallerin Analizi

Ağır metallerin varlığı suyun kalitesini ciddi şekilde etkiler. Bu metaller, suya endüstriyel atıklardan, tarım ilaçlarından veya doğal kaynaklardan karışabilir. Başlıca analizler şunlardır:

• Kurşun (Pb)
• Cıva (Hg)
• Arsenik (As)
• Kadmiyum (Cd)
• Krom (Cr)
• Açıklama: Ağır metallerin toksik etkileri insan sağlığını tehdit edebilir, özellikle içme suyu kaynağında bu metallerin yüksek konsantrasyonları zararlı olabilir.
• Ölçüm Yöntemi:
  • Atomik Absorpsiyon Spektroskopisi (AAS): Ağır metallerin düşük konsantrasyonlarının tespiti için yaygın kullanılan bir tekniktir.
  • ICP-OES (Inductively Coupled Plasma - Optical Emission Spectrometry): Çok sayıda metalin aynı anda analiz edilmesine olanak tanır.

 Nitrat ve Nitrit Analizleri

• Açıklama: Nitrat (NO₃⁻) ve nitrit (NO₂⁻) iyonları, tarımda kullanılan gübrelerden, atık sulardan ve diğer kirlilik kaynaklarından suya karışabilir. Bu maddeler yüksek konsantrasyonlarda, içme suyu kalitesi için tehlikeli olabilir.
• Ölçüm Yöntemi:
  • Spectrofotometrik Yöntem: Bu yöntemle, su örneğindeki nitrat ve nitrit konsantrasyonları, belirli kimyasal reaktörlerle reaksiyona sokulup renk değişimi gözlemlenerek ölçülür.
  • İyon Seçici Elektrot Yöntemi: İyonların elektriksel potansiyeline dayanarak ölçüm yapılır.

Sülfat (SO₄²⁻) Analizi

• Açıklama: Su örneklerinde sülfat iyonlarının ölçülmesi, özellikle sanayi atıklarının ve asidik yağmurun etkisini anlamak için önemlidir.
• Ölçüm Yöntemi: Turbidimetrik veya Spektrofotometrik Yöntemler kullanılarak sülfatın konsantrasyonu belirlenebilir.

 Klor (Cl₂) Analizi

• Açıklama: Suyun dezenfekte edilmesinde kullanılan klorun konsantrasyonu, içme suyu güvenliğini sağlamak için önemli bir parametredir. Ayrıca, klor artıkları (kloraminler) su kalitesini etkileyebilir.
• Ölçüm Yöntemi: DPD (N,N-diethyl-p-phenylenediamine) Yöntemi ile serbest klor konsantrasyonu tayin edilir.

 Oksijenli Maddeler (O₂) ve Karbondioksit (CO₂) Analizi

• Açıklama: Oksijen, suyun biyolojik sağlığı ve ekosistem üzerindeki etkileri için kritik bir parametredir. Karbondioksit ise pH seviyesini ve suyun asidik veya bazik özelliklerini etkileyebilir.
• Ölçüm Yöntemi: Oksijen, genellikle Clark Elektrotu ile ölçülür. Karbondioksit için ise alkalinite ölçümleri yapılabilir.

 Alkalinite Analizi

• Açıklama: Alkalinite, suyun asidik maddelere karşı gösterdiği dirençtir. Suya giren asidik bileşiklerin (örneğin, asidik yağmur) etkilerini dengelemek için suyun alkalinite kapasitesine ihtiyaç vardır.
• Ölçüm Yöntemi: Titrasyon yöntemiyle, su örneğindeki bikarbonat (HCO₃⁻) ve karbonat (CO₃²⁻) konsantrasyonları ölçülür.

GBL Bünyesinde üretimini gerçekleştirmiş olduğumuz suyun kimyasal analizinde kullanılan su kitlerimiz hizmetinize sunulmaktadır.

457013040050- Hemodiyaliz Cihazı Diyaliz Suyu Analiz Kiti Kolorimetrik Titrimetrik: Çeşitli sulardaki serbest klor, pH kolorimetrik tayini ve alkalinitesi düşük sularda toplam sertlik tayini için kullanılır.

457012030050-Toplam Sertlik Kiti; titrimetrik (1 AS): Sularda toplam sertlik (Ca ve Mg) miktarını Alman sertliği cinsinden ölçer. Ayrıca alkalinitesi düşük sularda kullanılır.

457014030050-Toplam Sertlik Kiti; titrimetrik (1 FS): Sularda toplam sertlik (Ca ve Mg) miktarını Fransız sertliği cinsinden ölçer. Ayrıca alkalinitesi düşük sularda kullanılır.

457034030100- Klor pH Test Kiti, Kolorimetrik: Çeşitli sulardaki serbest klor ve pH kolorimetrik tayini için kullanılır.

457051090020- Demir Test, Kolorimetrik: Sularda demir +2 ve +3 iyonları tayininde kullanılır.

453190020500- Tolidin Ayıracı: Çeşitli sulardaki serbest klor tayini için kullanılır.

1. 3. Mikrobiyolojik Analiz:

 Suyun potansiyel olarak zararlı mikroorganizmalar (bakteri, virüs, mantar, parazitler vb.) içerip içermediğini belirlemek için yapılan bir dizi test ve değerlendirmeyi kapsar.

Sulardaki bakteri miktarının tespit edilmesi ve sayılması işlemi mikrobiyolojik su analizi sınıfına girmektedir. Mikrobiyolojik su analizinde kimyasal parametreler bakılmaz. Bunun yerine koliform, ekoli gibi insan sağlığını risk altında bırakabilecek bakteri sayımları gerçekleştirilir.

Mikrobiyolojik Su Analizinin Temel Aşamaları

• 1. Numune Alımı
• Steril kaplar kullanılmalıdır.
• Numune alınan bölge, herhangi bir dış kontaminasyonu engelleyecek şekilde seçilmelidir.
• Numune alım miktarı, yapılan teste göre uygun olmalıdır (genellikle 100 mL ile 1000 mL arasında).
  2. Laboratuvar Testleri
     Mikrobiyolojik analizler genellikle laboratuvar ortamında yapılır. En yaygın yapılan analizler şunlardır:

a. Bakteriyolojik Testler

b. Biyolojik Testler

c. Virüs Testleri

Mikrobiyolojik Su Analizinde Kullanılan Yöntemler

• • • Membran Filtrasyon Yöntemi (MF)
    • Multiple Tube Fermentation (MTF) Yöntemi
    • PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu)
    • Enzimatik Analiz Yöntemleri (Colilert vb.)

Mikrobiyolojik Su Analizinin Sonuçları

Analizlerden elde edilen sonuçlar, suyun güvenli olup olmadığını belirlemek için kullanılır:

• Eğer koliform veya E. coli gibi patojenler tespit edilirse, bu suyun kirlenmiş olduğu ve içme suyu olarak güvenli olmadığı anlamına gelir.
• Tespit edilen enterokoklar, özellikle yüzme suları ve içme suyu için ciddi bir risk teşkil eder.
• Eğer giardia, cryptosporidium veya virüsler gibi patojenler tespit edilirse, bu da suyun güvenli olmadığı anlamına gelir.

Sonuç:

Mikrobiyolojik su analizi, suyun sağlığa zararlı olabilecek mikroorganizmalar içerip içermediğini belirlemek için yapılır ve suyun güvenli olup olmadığını değerlendirmede çok önemlidir. Koliform bakterilerinin, E. coli'nin ve diğer patojenlerin tespiti için çeşitli titrasyon, mikroskopik ve moleküler yöntemler kullanılır. Bu testler, özellikle içme suyu, yüzme havuzları, sanayi suyu ve çevresel su kalitesinin izlenmesi için gereklidir.

 

Hazırlayan: Tansu Çoban

Birim: Kimya Ürün Grubu Sorumlusu

Tarih: 06.01.2025

Kaynaklar:

https://www.aem.com.tr/su-analizi-nedir-su-analizi-nasil-yapilir/

https://www.meridyenkimya.com.tr/icerik/tr/su-analiz-kitleri-nedir-ne-i%CC%87si-yarar

https://www.rainsoft.com.tr/blog/su-analizi-nasil-yapilir

https://suanaliz.biz/saglik-bakanligi-su-analiz-parametreleri-nelerdir-detayli-kilavuz/

https://testmer.com.tr/su-analizleri/

https://www.tekdezkurumsal.com/mikrobiyolojik-su-analizi-nasil-yapilir/